Page 153 - chuyen doi lon - ebook.dangtrongdai.com

những công việc không được trả tiền, như điều phối các chat room, nên
tạp chí Wired gọi AOL là một “xí nghiệp internet bóc lột tàn tệ.” Phần lớn
những thứ ban đầu có giá trị lôi cuốn của Amazon.com chính là những

bình luận sách của khách hàng đóng góp. việc tải phim, viết blog, gỡ lỗi
các mã nguồn mở, hiệu đính các bài viết của Wikipedia – tất cả đơn giản
chỉ là những dạng mới của công việc giải trí hay thiện nguyện mà mọi
người thực hiện bên ngoài công việc được trả lương của họ.
Thế nhưng điều thay đổi là phạm vi, quy mô, và sự tinh vi của các

đóng góp – và không kém phần quan trọng là năng lực của các công ty
để khai thác những lao động miễn phí này và biến chúng thành những
sản phẩm, dịch vụ có giá trị. Điện toán và việc truyền dữ liệu giá rẻ tồn
tại ở khắp mọi nơi, cùng với các chương trình phần mềm ngày càng
phát triển, cho phép từng cá nhân làm ra và chia sẻ những sản phẩm

và hàng hóa thông tin sáng tạo mà trước đây chưa hề có, và cũng cho
phép hàng ngàn hay thậm chí hàng triệu các đóng góp rời rạc được
ráp nối lại thành các sản phẩm thương mại với hiệu quả rất cao. Trong
cuốn sách Sự Thịnh vượng của Mạng (The Wealth of network), giáo sư
luật của đại học yale, yochai Benkler, chỉ ra sự bùng nổ gần đây của sản
phẩm mang tính xã hội là do ba tiến bộ công nghệ. “Thứ nhất, bộ máy

vật lý cần thiết để tham gia vào sản xuất thông tin và văn hóa được phân
bổ gần như hầu khắp dân chúng trong các nền kinh tế phát triển,” ông
viết. “Thứ hai, nguyên liệu thô chủ yếu của nền kinh tế thông tin, khác
với nền kinh tế thông thường, là những hàng hóa công [sẵn có miễn
phí] – thông tin, tri thức, văn hóa sẵn có.” Cuối cùng, internet cung cấp

một nền cơ sở cho sản xuất phân tán và theo môđun “cho phép nhiều
người với những mối quan tâm khác nhau, hành động vì những lý do
khác nhau, kết hợp lại để tạo ra những sản phẩm thông tin, tri thức và
văn hóa mới mẻ và có ý nghĩa.”

152
chuyển đổi lớn