Page 102 - chuyen doi lon - ebook.dangtrongdai.com
P. 102
điểm, quanh năm 1880, nhiều “công ty nước đông lạnh” của hoa Kỳ đã
thu hoạch khoảng 10 triệu tấn nước đá một năm và kiếm lợi hàng triệu
đôla. Chỉ riêng dọc sông Kennebec ở maine đã có tới 36 công ty điều
hành 53 kho nước đá với tổng dung lượng 1 triệu tấn. nhưng trong vài
thập kỷ kế tiếp, điện rẻ tiền đã phá hủy ngành kinh doanh này, trước tiên
bằng việc làm cho sản xuất nước đá nhân tạo trở nên kinh tế hơn và sau
đó khích lệ các gia đình thay thế các thùng nước đá bằng những chiếc tủ
lạnh. như gavin Weightman viết trong Buôn bán nước đông lạnh (The
Frozen-Water Trade), ngành “công nghiệp đồ sộ đã dễ dàng tan chảy.”
Bên trong các công ty, mọi thứ cũng thay đổi. Khi các nhà sản xuất
thay thế các xưởng máy và đèn khí với các động cơ điện và các bóng đèn,
điều kiện lao động được cải thiện đáng kể. Các hệ thống truyền động
bánh răng làm rò rỉ dầu mỡ lên người và máy móc đã biến mất. những
làn khói hôi hám và thường gây bệnh do lửa đèn khí thải ra cũng biến
mất. ánh sáng tốt hơn và ổn định hơn từ các bóng đèn điện đã làm giảm
tai nạn và giảm sự căng thẳng của công việc. những chiếc quạt điện mang
đến nguồn không khí tươi mát. mặc dù các máy điện và nhà máy tự động
hóa có mang lại những nguy hiểm mới, như nguy cơ bị điện giật, nhìn
chung sức khỏe và năng suất của công nhân đã được cải thiện đáng kể.
nhưng khi điều kiện lao động đã tốt hơn thì chính công việc lại trải
qua một cuộc thay đổi ít tốt lành hơn. Sau hai thế kỷ, từ khi phát minh
ra động cơ hơi nước khởi đầu cuộc Cách mạng Công nghiệp, cơ khí hóa
đã liên tục làm giảm thiểu nhu cầu đối với các thợ thủ công lành nghề.
Công việc của họ được đảm nhiệm bởi máy móc, dẫn tới một sự tiếp
tục “giảm tay nghề” ở nơi làm việc. Sản phẩm của nhà máy tăng vọt,
nhưng lao động trở nên vô hồn, lặp đi lặp lại và buồn tẻ. Trong nhiều
trường hợp, các thao tác cơ bản của công nhân được phân tích tỉ mỉ bởi
101
Thành phố trắng